Kalibratie Leie Pand 150 (Harelbeke tot Sint-Baafs-Vijve)

De kalibratie (verbreding en verdieping) van de Leie kadert binnen het ruimere Seine-Scheldeproject. Dit omvat de realisatie van een binnenvaartverbinding voor grotere schepen (CEMT-klasse Vb) tussen het Seinebekken in het zuiden (Parijs, Rouen, Le Havre) en het Scheldebekken en de Noordzeehavens in het noorden (Antwerpen, Gent, Zeebrugge, Amsterdam, Rotterdam). De Leie-as als binnenvaartroute tussen Gent en de Franse grens heeft een totale lengte van 71 km en is onderverdeeld in 7 secties of panden (van afwaarts naar opwaarts). Het studiegebied van onderhavige opdracht strekt zich uit over ‘Pand 150’ langs de Leie, tussen de sluis van Harelbeke (opwaarts) en de sluis van Sint-Baafs–Vijve (afwaarts). Ook Kanaal Roeselare-Leie takt aan op Pand 150. SBE neemt de volledige studie op zich, alsook de opvolging van de werken.

Naast de verbreding en verdieping van de Leie worden de oevers ook ingericht met het oog op de optimalisatie van de waterbeheersing, natuur, recreatie, erfgoed en landschap. Algemeen dient de beeldkwaliteit en groene links langs en over het water aan kunstwerken gemaximaliseerd te worden.

Terug naar een rivierlandschap

Door de historische rechttrekkingen van de Leie is het typische rivierlandschap van de Leie verloren gegaan. De verschillen tussen de laaggelegen rivier en de hoger gelegen kouters, gescheiden door valleiranden is niet langer (visueel) aanwezig. De rechtgetrokken Leie loopt dwars doorheen de kouters, en door het (gedeeltelijk) dempen van de meanders is de natuurlijke loop van de rivier niet langer aanwezig. Daarnaast zorgt het rijvormig aanplanten van bomen langs het jaagpad zorgt voor een kanaalgevoel, en de aanleg van grondbermen tussen jaagpad en Leie maakt dat op veel plaatsen de Leie zelfs niet meer zichtbaar is. Binnen het project worden daarom deze landschappelijke kwaliteiten hersteld door een combinatie van ingrepen: het kappen (zicht) en aanplanten (nieuwe valleirand) van bomen, weggraven van dijken, gebruik van meer natuurlijke materialen,…

SBE staat in voor het finaliseren van het nautisch ontwerp. Wegens het bochtig traject van Pand 150 zullen er lokale vaarwegverbredingen nodig zijn opdat de bochten op een veilige manier bevaren kunnen worden. Ook de technische uitwerking van alle oevers, kademuren, aanhorigheden maken deel uit van de opdracht van SBE.

Een multidisciplinaire aanpak

Eigen aan het project is de voortdurende interferentie tussen de verschillende projectdoelstellingen: het nautische aspect, het landschappelijke, het ecologische en het recreatieve. Enkele voorbeelden:

• Langs beide oevers bevindt zich een verhard jaagpad dat eveneens ingetekend is als fietssnelweg. De veiligheid van de fietsers staat voorop maar op sommige locaties is het jaagpad ook een openbare weg. Waar mogelijk wordt bij het ontwerp gezocht om deze verkeersstromen zoveel mogelijk te scheiden en/of af te schermen.
• Verschillende oude Leie-armen of meanders zijn in het verleden bij de rechttrekking van de Leie afgesloten of deels aangesloten via klepgestuurde constructies. Bij het ontwerp wordt – afhankelijk van de recreatieve opportuniteiten en in functie van de waterkwaliteit onderzocht of deze aansluitingen aangepast kunnen worden. Ook de aanleg van het publieke domein wordt hier zoveel mogelijk op afgestemd.
• De aansluiting met het Kanaal Roeselare-Leie vereist de nodige nautische aanpassingen en wordt een volwaardige zwaaikom, terwijl tegelijkertijd op deze locatie een nieuwe open verbinding met de oude Leie-arm moet gemaakt worden.

Zo is Pand 150 een aaneensluiting van zones waar veel interferentie is tussen de verschillende projectdoelstellingen en heersende randvoorwaarden. Dankzij de intensieve samenwerking binnen ons multidisciplinair team, kunnen we dit snel en efficiënt op elkaar afstemmen.

Herinrichting site Barrage-Waregem

Door de omvang van het integrale project van Pand 150 heeft De Vlaamse Waterweg beslist om een tweetal deelzones naar voor te schuiven en als afzonderlijke deelprojecten aan te pakken. Dit wil zeggen dat deze deelzones een afzonderlijk traject kennen met omgevingsvergunningsaanvraag en ook als afzonderlijke projecten uitgevoerd worden. Uiteraard wordt wel rekening gehouden met de overkoepelende doelstelling van het project en wordt rekening gehouden met de aansluitingen. Eén deelproject bevindt zich opwaarts het pand, ter hoogte van de site Omniplex-Vyncke in de stad Harelbeke. Het tweede deelproject situeert zich te Waregem-Barrage.

Binnen het deelproject Waregem-Barrage worden niet enkel de Leie en haar oevers aangepakt maar wordt er ook een gloednieuw plein ingericht in Sint-Eloois-Vijve (deelgemeente stad Waregem). Deze voormalige industriële site wordt omgetoverd tot een aangename verblijfsplek aan het water. De herinrichting van dit plein heeft als hoofddoelstelling om de dorpskern van Sint-Eloois-Vijve terug in contact te brengen met de Leie. Net zoals vroeger wanneer de oude Leiearm tot dicht bij het centrum kwam.
Dankzij het ontwerp, waarbij het recent aangelegde dorpsplein doorgetrokken wordt tot aan het water, wordt het contact met het water hersteld. Het doorgetrokken plein eindigt in een trappenpartij die de link vormt met de verlaagde kade. De trappenpartij en de verlaagde kade vormen samen een aangename verblijfsruimte voor passanten op en rond het water.

Daarnaast wordt er ook een polyvalente open ruimte voorzien met aan beide kanten van het plein parkruimtes en eveneens een verhoogde kade die een kwalitatieve verblijfsruimte biedt met zicht op het water.